Limonadesiroop die aangelengd wordt met water noemen we doorgaans ‘ranja’. Vrij onbekend is dat ‘ranja’ eigenlijk een merknaam is. Begin jaren twintig van de vorige eeuw werd het drankje voor het eerst gemaakt door David Polak, van de Groningse CP-fabriek.

Reclame voor Ranja op een muur in Delft (CC BY-SA 4.0 – VanBuren – wiki)Tijdens de Jaarbeurs van 1920 in Utrecht maakte het publiek voor het eerst kennis met het drankje, dat toen gepresenteerd werd onder de naam Ranja-C.P. Het woord ranja verwijst vermoedelijk naar het Spaanse woord voor sinaasappel: naranja. Het Groningse limonadedrankje werd een doorslaand succes. Al snel bracht Polak verschillende varianten op de markt, waaronder Rojo (met de smaak van bosvruchten), Risso (citroen), Cerisso (kersen) en Grefita (grapefruit). En al in de jaren twintig verscheen er ook allerlei merchandise. Via ranja-glazen, ranja-rietjes, roerstaafjes, dienbladen en servetten werd de naam Ranja steeds meer een begrip.

Op posters en in (dagblad)reclames was steeds een opvallend mannetje te zien met een hoofd als een sinaasappel en een citruspers als hoed: Ranja Rienes. Natuurlijk prees dit altijd vrolijke mannetje Ranja op allerlei manieren aan. Het Groningse bedrijf groeide mede door de goede reclamestrategie uiteindelijk uit tot de grootste drankenproducent van Noord-Nederland van voor de oorlog.

Het Groningse bedrijf werd voor een groot deel gerund door Nederlanders met een joodse achtergrond. David Polak legde zijn functie eind 1931 neer en week nog voor de oorlog met zijn vrouw uit naar Palo Alto in Californië. Een groot deel van zijn familie kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog om het leven. Polak’s joodse opvolger, Herman Sanders, werd eind 1940 door de Duitse bezetter tot aftreden gedwongen. Hierna kreeg een zogenoemde Verwalter, een Duitse bewindvoerder, het voor het zeggen. Kort na diens aantreden verwoestte een brand het grootste deel van het Groningse bedrijf, dat daarna nooit meer helemaal tot bloei kwam. De naam Ranja leeft echter tot op de dag van vandaag voort.

Ranja is ook bekend van het lied Sophietje dat de Nederlandse zanger Johnny Lion in 1965 uitbracht. Een fragment uit dat lied:

Zij dronk Ranja met een rietje, mijn Sophietje Op een Amsterdams terras…..

Er zijn veel gezegdes en uitdrukkingen uit de scheepvaart overgebleven in onze taal. Dat geldt ook voor het woord ‘aangeschoten’. Waar komt dit begrip

De kreet 'hou je waffel' komt uit de bakkerijwereld. Als iemand wafels maakte, moest die persoon opletten dat deze niet aanbranden boven het vuur.

Genesis is dus zowat het eerste mainstream geschrift dat veganisme beschrijft. Of het daarmee een bestaande werkelijkheid uit die zesde eeuw (in het Tweestromenland?)

  Of bekijk onze alfabetische onderwerplijst

Gratis nieuwsbrief Meer dan 40 duizend abonnees

Publiceer op Historiek Groot lezerspubliek

Op Historiek vindt u historische achtergronden bij het nieuws, maar ook bijvoorbeeld boekbesprekingen, historische uitdrukkingen en gezegden, informatie over de Griekse mythologie, wereldoorlogen en veel historische foto's. Veel van onze encyclopedische artikelen zijn ook goed te gebruiken voor spreekbeurten en werkstukken.

Bij Historiek vinden we dat geschiedenis niet alleen interessant maar ook relevant is. Ons motto: "Omdat we ook van gisteren zijn..." Geschiedenis voor een breed publiek